
2023-1 Italië (Piemont en Aostadal) – overzicht touren

Woensdag 29 maart 2023. Weer: lekkere temperatuur vandaag. Zon, wolkjes.
De route volgens het boekje is bijna niet mogelijk, het zijn vooral losse stukken die je aan elkaar moet plakken. De goede volgorde is steeds opnieuw weer uitzoeken. Het eerste doel vandaag is het Sanctuario Vicoforte, ‘alweer’ een kerk en naar al snel blijkt, niet zo maar een. De kerk met de grootste elliptische koepel ter wereld, maar afgezien daarvan een stevige concurrent met de kerk die we gisteren zagen. Wat een pracht en praal.
We rijden via Murazzano, dat zich als een lint laat zien bovenop de bergrug
Stop 2, los natuurlijk van de koffie- en boterhammenstops, is het kerkhof van Dogliani. Beter gezegd, de ingangspartij daarvan, gemaakt door Giovanni B. Schettino aan het eind van de 19e eeuw. Wat je noemt wel héél apart.
Zo komen we uiteindelijk op de CP Augusta Bagienorum terecht. Nou ja eigenlijke geen camperplek, maar een hele grote verharde parkeerplaats waarbij je je afvraagt waarom die hier ligt. Honderden meters rondom helemaal niets, behalve een klein kapelletje. Dat overigens van binnen gestript is en waaraan aan gewerkt wordt. Daar vlakbij staat wel een bord met een verwijzing naar een Romeinse archeologische opgravingssite. Maar daar mag je met de auto niet inrijden en lopen is zo te zien veel te ver. Het is nog vrij vroeg in de middag, dus stoelen naar buiten en boek erbij. Een enkeling die de hond komt uitlaten, maar verder helemaal niets. ’s Nachts pikkedonker en oerstil.
Km-stand 156570.
Donderdag 30 maart 2023. Weer: lekkere temperatuur vandaag tot wel 20º. Zon, wolkjes.
We pakken de route op naar Cherasco en parkeren daar de camper op een héél klein plekje, maar de achterwielen kunnen op het gras en dan gaat het net. In de stad is de markt gaande op het einde van de hoofdstraat. Het plaatsje stelt verder niet veel voor. De mooie uitgang aan het eind van de straat is aan de andere kant gewoon baksteen.
Via Bra gaan we naar Alba, de truffelstad. Zwarte en witte truffels die vooral in het najaar op de wereld-truffelmarkt in Alba verhandeld worden. Beide soorten voornamelijk zwart voor een prijs van 2-3 euro per gram! We parkeren op een gigantische parkeerplaats en eten maar eens eerst een boterham. Het centrum lijkt te ver weg om lopend te doen, maar als we later wegrijden zien we dat er dicht bij dat centrum nog een P-plaats is. Oké, doen we. Betalen moet je wel: € 0,90 per uur, dat is nog eens andere koek als thuis € 2,40/uur. Bovendien is er vrij parkeren tussen 13 en 14 uur en wanneer zijn wij er….? Juist, precies dan. We lopen het centrum in en zien hoe de stad overspoeld wordt met jongeren, Blijkbaar zijn de scholen net uit.
Alba is ook de thuisstad van Ferrero, de wereldberoemde chocoladefabriek. Wie kent de reclame van ‘Ferrero-Küschen’ nog? Wij gaan naar de hoofdingang van de fabriek, wellicht is daar ook ergens een bezoekerscentrum. Zo te zien is dat er inderdaad, want de -tig touringcars die hier staan zullen zeker niet voor het personeel zijn. Nu hebben ze daar 4 parkeerplaatsen staat op de elektronische borden: allemaal complet. De P-plaats tegenover de ingang heeft 1000 plaatsen, maar dan toch nog te weinig. Dan toch maar niet op bezoek want we kunnen nergens parkeren. Van een afstand zien we later het enorme fabriekscomplex. Het terrein is groter dan de stad Alba, die toch 32.000 inwoners telt.
Na terugkomst in de camper gaan we richting Barbaresco, Neive en Mango. Iets meer de bergen in. In de laatste plaats staan we tegenover het kerkhof op een P-plaats langs de weg. Straks slapie doen.
Km-stand 156640.
Vrijdag 31 maart 2023. Weer: zon, 19/20º
Wat een mooi plekje was dat, lekker geslapen ondanks dat er ’s morgens natuurlijk wel wat verkeer over de weg kwam. Alles went.
We rijden vooral door de wijnbergen, afgewisseld met grote velden hazelnoten. Onze route gaat door een gebied waar de grond heel geel is, kenmerkend voor ‘de Langhe’ zoals het hier heet. De hoogte varieert tussen de 300 en 600 meter en wij zien echt constant vergezichten. Het is ongelofelijk hoe dat kan, achter elke bocht weer opnieuw grote uitzichten, nauwelijks ‘gehinderd’ door bomen. Over heel rustige wegen, soms over kilometers zonder een enkele tegenligger…. en dat is maar goed ook. Passeren is vaak bijna niet mogelijk. Als je dan weer wel op een wat breder stuk komt, is de eerste gedachte ‘gelukkig, zonder problemen gemeisterd’.
Eerste halte is Diano d’Alba, meer in het bijzonder de kerk en haar ligging boven op een bergtop. Zo mogelijk nog mooiere vergezichten, badend in de zon. Een smalle en heel steile oprit naar de kerk (kun je volgens de Italiaan die kwam adviseren) om dan terecht te komen op een ruim plein. Zeer de moeite waard.
In Sinio hebben ze een prachtige camperplek, maar voor ons is het alleen een lunchplek.
Via Grinzane Cavour met een mooi museum-kasteel en Serralunga d’Alba met een verdedigings-kasteel gaan we naar onze overnachtingsplek.
Het is nog geen half drie als we op de CP in Castiglione Falletto aankomen. Lekker een middagje relaxen in het zonnetje. In de loop van de middag krijgen we 3 collega’s en dat voelt weer wat vreemd aan omdat we de laatste tijd overal alleen stonden. Ook onderweg zie je nauwelijks een camper.
Op de CP hebben ze ook stroom voor het opladen van e-bikes, niet voor de camper dus. Voor ons wel geschikt voor het opladen van het scheerapparaat omdat de omvormer in de camper geen sjoege geeft. Dat maakt verder niet veel uit, alle andere dingen kunnen via de 12V opgeladen worden en ons koffiepapaatje heeft vorig jaar al de geest gegeven. Dat doen we nu gewoon ouderwets met kokend water en filters..
En dan nog even dit:
In het verleden stonden overal bij de ingang van de bebouwde kom borden met de waarschuwing dat je snelheid electronisch gecontroleerd wordt. Dat was het.
Verschil met nu is dat er daadwerkelijk van die flitspalen, eigenlijk zijn. het flitskasten, langs de weg staan. In grijze, blauwe en oranje uitvoering. Ze waren gegarandeerd in de uitverkoop want we hebben er in geen enkel land nog zoveel overal gezien. Er is geen dorp meer zonder.
Zaterdag 1 april 2023. Weer: lekkere temperatuur vandaag, tot 20º. Zon, wolkjes.
Van route 10 gingen we naar route 9 en nu stappen we over naar route 12. Maar eerst gaan we nog naar La Morra en Novello. Beide plaatsen bereik je alleen door heen en weer ter rijden, maar dat is wel de moeite waard, prachtige routes. Dan gaan we binnendoor via een afkorting naar Acqui Terme en Ovada. Ook weer zoiets: we zien de CP in Acqui Terme en denken dat die in Ovada misschien leuker is. Maar, inderdaad, dat is helemaal niet zo, dus rijden we een heleboel kilometers dubbel. Soit.
Zondag 2 april 2023. Weer: lekkere temperatuur vandaag, tot 20º. Zon, wolkjes. Het wordt eentonig 🙂
En dus worden we wakker op de CP in Acqui Terme. Zo druk en rumoerig het verkeer gisteravond was, zo stil is het nu. Voor de eerste keer deze reis staat de camper aan de stroompaal. Niet dat het nodig, maar de stroom is bij de prijs € 10,- inbegrepen. Af en toe de accu flink doorladen kan ook geen kwaad en de koelkast heeft geen gas nodig.
Onze P-kaart is geldig tot 17 uur en we besluiten om eerst eens naar de stad te wandelen. Het zijn 1,5 km naar de beroemde Romeinse heet-water-zwavel-bronnen midden in de stad: 75º en stinken maar. Maar voordat we bij die bron zijn komen we langs de kerk van de Parochia di Nostra Signora, ofwel de Assunta Cattedrale. Onderweg worden we constant aangesproken door verkenners die olijftakken willen slijten. Diezelfde palmtakken die opzij van de kerk massaal gezegd worden door de kerkelijke kopstukken. Wij gaan maar eens eerst binnen kijken en ook hier weer verbaast ons de schoonheid. Als we volop aan het rondkijken zijn komt onder gezang de zegen-ploeg van de olijftakken naar binnen, gevolgd door een heleboel mensen. Iedereen naar het altaar-deel van de kerk en wij stilletjes naar buiten.
In Spanje is de week voor Pasen de Semana Santa, maar of dat in Italië ook zo is weten we niet.
De bron ligt wat verder en als je daar eens flink je neus opgehaald hebt, eet je daarna voorlopig geen gekookt eitje maar. Een groot terras op het plein nodigt uit voor een kop koffie en als we dan onze caffe americano en een caffe cappuccino met plezier genuttigd hebben, is de rekening € 3,30. Samen dus, voor de duidelijkheid.
Om kwart over twaalf zijn we weer terug bij ons huisje. Lekker in het zonnetje zitten en een boterham nuttigen. 2 Uurtjes later gaan we naar Nizza Monferrato en vervolgens naar Asti. Als we daar op een mega-gigantisch parkeerterrein staan dringt de vraag zich op wel/niet hierblijven. Uiteindelijk kiezen we voor doorrijden, maar niet nadat we nog even de plaatselijke cattedral bezichtigd hebben. Dan moeten we stad uit en blijkt hier groot die is, het duurt een eeuwigheid voor je er uit bent. Over slechte en zeer slechte wegen. Als we terug zijn moeten weer alle schroeven en moeren aangedraaid worden.
De CP in Calliano wordt de overnachtingsplek, vooral omdat er een pizzeria dicht bij ligt.
Maandag 3 april 2023. Weer: blue sky, boven de 20º met en lekker fris windje.
De gigantische CP in Calliano is helemaal leeg gebleven vannacht. Vanmorgen zijn de ‘muurwerkers’ begonnen aan het laatste stukje, het nog dat zo te zien nog origineel is. Typisch een klus waar je onbeperkt aan kunt werken.
Na het ontbijt programmeren we zoals gewoonlijk de route in en zetten koers naar doel 1: het Sanctuario di Crea, welgeteld 12 km. verder. Aangemerkt als Unesco-wereld cultuur erfgoed. Niet alleen de kerk, het Sanctuario, maar op de berg Sacro Monte di Crea in de bossen is de kruisweg gebouwd. Niet zo maar een kruisweg, maar een die bestaat uit 23 kapellen, gebouwd vanaf 1589. Oorspronkelijk was het zelfs de bedoeling er 40 te bouwen. We zien af van een moeilijke wandeling langs de kapellen en zien alleen de eerste. We stappen weer in de camper…. om vervolgens een paar honderd meter verder bij een prachtige plek uit te komen die ook nog eens als CP kan dienen. We blijven hier staan en zien morgenochtend weer verder.
Een hele dag in het zonnetje, ‘niks’ doen.
Dinsdag 4 april 2023. Weer: eerst nog wat wolkjes, later blue sky, 15º
We gaan vandaag verder met de route van gisteren. Even de aantekeningen aanpassen in het routeboekje en eerste stop is dan Casale Monferrato. Op de gigantische parkeerplaats, waar ook een deel als CP gereserveerd is, is vandaag markt. Alles vol, maar daarom niet getreurd, een stukje verder ontdekken we ook een heel groot terrein dat bijna leeg is. Ietsje verder lopen naar de stand, maar alla.
We zien de Cattedrale di Sant’Evasio en de Chiese San Domenico. Inderdaad, weer kerken. Dat is hier echter onvermijdelijk, er is nauwelijks iets anders de moeite waard om te bekijken. Behalve natuurlijk de leuke straatjes, gevels enz.
We gaan door de Po-vlakte en na Casale steken we de Po over. Zo plat als een dubbeltje is het hier en misschien daarom bijzonder geschikt voor de rijstteelt. Die is hier in de 15e eeuw door monniken begonnen. Er is ook geen berg meer te zien aan de horizon, wel allemaal met kleine dijkjes afgebakende velden. Zodra de rijst geplant is, wordt het veld onder water gezet. Hier en daar al op een enkel veld te zien. Wat echter ongelofelijk is dat het een enorme oppervlakte is en dat daarvoor dus ook onvoorstelbare hoeveelheden water nodig zijn. Afkomstig uit de rivieren de Sesia, de Po, de Ticino en de Dora Baltea. Daar komt een 9000 km kanalensysteem bij om het water ter plekke te krijgen en later weer af te voeren.
Minder bekend is waarschijnlijk dat er meer dan 100.000 soorten rijst zijn en dat er een aantal daarvan hier in Italië geteeld worden.
Wij trekken verder naar Vercelli (zonder mi!). En dan hoort weer een beetje geluk erbij. We vinden kort na 13 uur redelijk in het centrum een P-plek. Als we later terugkomen staat alles bomvol. We lopen een hele brede en vooral heel lange boulevard af naar de Basilica de Sant’Andrea en naar de Cattedrale San Eusebio. Hier nemen we afscheid van een 95-jarige mevrouw waarvan net de begrafenis gaande is.
Terug in de camper is de energie helemaal op en gaan we naar de uitgezochte CP in San Nazarro Sezia, recht tegenover de begraafplaats.
We zien dat de natuur groener en groener wordt, mooi. Minder is dat ook de flitskasten toenemen lijkt het wel. Het zal zeer bijzonder zijn, als we zonder snelheidsovertreding thuis komen. Maar dat zien we later dan wel weer.
Km-stand 156995
Woensdag 5 april 2023. Weer: zonnig, maar niet warm, 12-15º
Het was rustig vannacht, de overburen hebben we niet gehoord.
Onze eerste stop vandaag is ongeveer 400 meter verder: de Abdij… Zo te zien helemaal gerestaureerd en mooi gedaan.
in Novara rijden we dwars door de stad die een Italiaanse grandeur van een stad met meer dan 100.000 inwoners uitstraalt.
Dan verschijnen weer bergen aan de horizon en dat is mooi, de platte Po-vlakte is ontzettend saai. We komen aan de zuidpunt van het Logo Maggiore aan en volgen de kust tot aan Feriolo / Mergozzo.
De hele weg met 50 km/uur, simpel omdat meer niet mag. Maar ook wat ons betreft omdat de weg en überhaupt de wegen in Italië ontzettend slecht zijn. Italianen interesseert dat niet echt: 50 km is sowieso te langzaam, inhalen bij een doorgetrokken streek kan gewoon en in een gewone auto rammelt minder dan in onze camper. Ongeduldige figuren.
Onze overnachtingsplek is in Premosella-Chiovenda waar ook de camper bijgewerkt kan worden. Een tiental km’s daarvoor komen we ook al langs zo’n plek, maar niet echt om te overnachten, en we besluiten om daar al alles te lozen en bij te vullen. Gelukkig maar, want waar we blijven staan is alles buiten gebruik. Nooit uitstellen tot morgen wat je nu kunt doen…..
Dan zitten we net voor het eten in de camper, komt er ineens in volle galop een ezel langs met een volwassen man als berijder, ook nog zonder zadel. Komisch gezicht. Misschien is dat een deelnemer aan het ezelrennen in (naam van de stad kwijt), dwars door de stad. Net zoiets als in Sienna in Spanje, waar ze dat met paarden doen.
Voor het restaurant zijn we te vroeg, ondanks dat er in Google staat dat ze de hele dag open zijn. Oké, dan maar zelf een potje koken.
Km-stand 157113
Donderdag 6 april 2023. Weer: zonnig, maar niet warm, 12-15º. Een lekker frisse wind.
Eerste halteplaats is de Lidl in Domodossola. Zo’n filiaal kun je ook gewoon in Google opzoeken, handig. Niet handig is het gedoe in de stad. Waarom welke route tante Taduwa, onze navigatie, soms bedenkt is ondoorgrondelijk.
Wij zoeken daarna de Via al Calvario op. Dat is het begin van de calvarieweg bergop met 12 kapellen en een kerk bovenop. Het is te vermoeiend om de hele berg op te lopen, dus als we de onderste kapellen gezien hebben, proberen we met de camper boven bij de kerk te komen. Het is uiteindelijk gelukt, maar vraag niet hoe. Te voet zou het waarschijnlijk 2 km geweest zijn of nog minder. Met de auto hebben we zeker 15 km gereden en dan hebben we nog geluk gehad ook. Puur op richtinggevoel, want richtingbordjes ontbraken.
Maar het was wel de moeite waard. De beeldengroepen in de kapellen zijn prachtig en de uitzichten de slagroom op de taart.
Baceno ligt een stukje noordwaarts en voor ons het meest noordelijke puntje van onze route, cq van ons verblijf in Italië. Nog verder naar het noorden ligt weliswaar nog een mooie waterval, maar die doet het alleen op bepaalde uren als ze water aflaten en bovendien waren we er nog niet lang geleden vanuit onze reis naar Zwitserland.
In Baceno ligt een monumentale kerk met werkelijk schitterende schilderingen op wanden en plafonds. Je gooit graag € 2,- in de automaat om het licht in de kerk aan te maken. Mooie manier om bij te dragen aan de kosten van zo’n kerk.
Wij gaan het stuk route terug naar de CP in Crevoladossola. Mooie plek war we nummer 4 zijn als we aankomen. ’s Avonds staan er ongeveer 15 meer! te danken aan de ligging: aan de route vanuit Zwitserland naar het Lago Maggiore en bovendien nog gratis ook, zelfs het lossen en bijtanken.
Vrijdag 7 april 2023. Weer: bewolkt, 12º. Het voelt koud aan. Op de weer-app is te zien dat het enkele km’s naar het noorden sneeuwt. En dat op goede vrijdag.
We stappen over van tour 2 naar tour 3 die in Gravellona Toce begint. De Toce is overigens de rivier. Het is een van de rivieren die voor water moeten zorgen voor de rijstvelden.
We zijn al vrij snel in het plaatsje Orta, de naamgever van het meer Lago d’Orta. Puur toerisme hier en alweer zijn we blij dat we vroeg in het jaar zitten. Een normale P-plaats is er niet te vinden, maar een heel erg steil stukje bergop ligt een CP, zelfs gratis! Na wat heen en weer gemanoevreer incl. terugzetten in de haarspeldbocht, vinden we een plekje. We staan dan halverwege de Sacro Monte d’ Orta. Dat vraagt om toelichting:
Er zijn in totaal 9 van dergelijke kruiswegen op bergen: groepen van kapellen en andere gebouwen die in de 15e, 16e en 17e eeuw gebouwd zijn, gewijd aan verschillende aspecten van het katholieke geloof (definitie van Unesco). Deze zijn ontstaan omdat het reizen in die tijd naar het Heilige Land te duur en te gevaarlijk werd, vooral omdat de Turken nogal oorlogszuchtig bezig waren.
Overigens zijn er nóg 4 van dergelijke Monte Sacro (heilige bergen), maar die vallen niet onder het werelderfgoed.
Deze van Orta is gewijd aan Sint Franciscus, onder andere de beschermheilige van de dieren. Maar ook de grondlegger van de orde der Franciscanen, de paters van de Venlose Maagdenbergparochie.
Wij blijven niet staan op de CP en gaan verder, eerst nog eens naar het dorp, maar nog steeds geen P-plek te vinden, tenzij zo ver weg dat het net meer beloopbaar is. Enfin, niet getreurd, verder het meer rond, onderweg nog 2 CP afwijzend. Bij Santuario della Madonna del Sasso vinden we dan een mooie plek voor de overnachting. Alweer tegenover het kerkhof en tussen de bomen door nog zicht op het meer. De weg daarheen voert door het dorp .. en daar is het zo smal dat we aan beide kanten langs de spiegels nog 2-3 cm over…. en gelukkig niet te kort hebben 🙂 Ook gelukkig dat de funderingen niet breder zijn dan de uren, dat gebeurt ook nog wel eens.
Zaterdag 8 april 2023. Weer: zonnig, 15º en de frisse wind die blijft gewoon.
We hebben besloten om hier, een stuk boven het Lago d’Orta bij het Santuario della Madonna del Sasso, maar te blijven staan vandaag. In de loop van de dag zijn er een heleboel meer die dit een leuke plek vinden, zodat het ’s avonds vol staat.
Het is geen probleem om zo’n dag vol te krijgen met ‘luieren’, dwz lezen, puzzelen, kijken naar de andere campers. Maar ook een wandeling naar de kerk een klein stukje verder, die ligt op een fantastisch mooi uitzichtpunt en zeker zelf ook zeer de moeite waard is om te bekijken.
Vlakbij is een parkeerplaats en zelfs een kioskje waar je wat kunt eten. Maar dat hoeft geen vermelding in een reisgids of zo…
Paaszondag 9 april 2023. Weer: zonnig, 15º en de frisse wind die blijft gewoon. Inderdaad, er verandert weinig.
Eigenlijk verrassend: er vertrekken al een aantal campers behoorlijk op tijd. Daartegenover staat dat er steeds meer auto’s de berg opkomen naar de kerk. Er zijn geen bijzondere gebeurtenissen georganiseerd en ook de klokken hebben we maar even horen luiden. Gewoon dagjesmensen dus denken wij, die toch wat aandacht aan het geloof willen besteden.
Wij verzorgen de camper weer en dan moeten we de weg terug bergaf. Maar gelukkig blijkt er ook een weg rond het dorp te lopen zodat we niet door die hele smalle straat terug moeten. Wel liggen er -tig bochten voor ons, maar naar blijkt, allemaal redelijk te doen. Soms stoppen voor een tegenligger, maar het lukt allemaal.
We rijden via Arola (mooi uitzicht onderweg) over de Passo de Colma op 942 m hoogte. Daar is aan de bomen en struiken nog nergens wat groens te zien, terwijl op 3-400 meter hoogte alles al behoorlijk uitloopt.
We stappen over naar tour 4, die in Varallo begint. De stad is een bedevaartsoord en wij zetten de camper op een grote parkeerplaats in de stad. Ergens niet ver hiervandaan gaat een kabelbaan naar boven naar de basiliek, maar… vandaag dus niet. De steilste van Europa (volgens hun eigen zeggen) is voorlopig ‘buiten gebruik’. Nergens te vinden waarom.
Het is zo rond 13 uur erg stil overal. Paaslunch met een gekookt eitje en dan kijken wat we doen. De plek in het centrum van Varallo waar we staan is niks en het centrum te ver weg om te belopen. Het belangrijkste hier is sowieso de Sacro Monte (alweer een dus) die door de toerist vaak overgeslagen wordt in Piemonte. Vreemd, het is een van de eerste Sacro Monte (start aanleg in 1491), ook onderdeel van Unesco werelderfgoed en heeft nog 44 van de 45 oorspronkelijke kapellen met prachtige schilderingen erin, aangevuld met houten en gipsen of terracotta beelden. Twee- en driedimensionaal wat zich tegen elkaar heel mooi versterkt. Als sluitstuk een prachtige basiliek boven op de berg.
Nu is het niet zo dat je perse katholiek moet zijn of moet worden om te genieten van de schitterende kunstwerken. We kunnen ons wel voorstellen dat de pelgrims, die toen dus niet meer naar het Heilige Land durfden of konden en deze Sacro Monte als vervanging liepen, zwaar onder de indruk waren. Net als wij eigenlijk als je ziet wat er in die vroegere eeuwen gepresteerd werd.
De neus van de camper gaat dus richting de CP die ergens onder de top van de route ligt. Plaats zat daar, maar desondanks toch nog een heel erg vermoeiend stuk wandelen bergop. Het blijkt uiteindelijk zeer de moeite waard.
Wij blijven na terugkeer in de camper hier staan om te overnachten.